BATIÀJE A la melia dla pian-a, gionti ël bur dla montagna; peui, con l'agiut d'ën misterios coretivo (d-ozà con d-ilingessa e pasienssa dal pastissè), i-deve col profùm caraterìstich e inconfondìbil chë dëssele la vòsta presenssa, batiàje 'd Vincenti! E chi dis "batiàje" dis "Barge", dis "batesim 'd na masnà"; dis "festa" 'd campagna"; dis "festa 'd nòst Pais", desideri 'd Pas, desideri 'd vurèjsse bin!
Barge, otobrà del '94 |
A
LA FESTA DLA MADÒNA
A
la festa dla Madòna i l'avìa gia s-ciairala a aost ëd l'ann passà. A
vendìa le batiaje a 'n banch a la fin ëd la leja che a men-a al
Santuari, ma peui a l'era andass-ne 'nt la sconda part èd la giornà e
parèj i l'avìa nen poduje parlé. St'ann, pen-a rivà, i son trovamla
torna a mia mancin-a, antan i gabolisava s-i l'avèissa podù parchegé
sensa slontaneme da la gesia. «Nò,
li andova l'han butà doe cadreghe a dev riveje un e a sarìa mei ch'a-j
ciamèissa là daré". Sorijenta
e gentila a l'avìa nen ëspetà che i sërchèissa da chila la drita
che a podìa mnime a taj. Rangiame con la vitura, i son avziname al
banch për dije mersì, ma 'dcò për savèj s'a l'era pròpi la seure pì
giovo 'd Marilen-a. A
l'é parèj che i soma parlasse , dòp vint ani che i passava pì nen da
San Gra ,al Bordamon ëd Barge, andova soa famija, da chèich
generassion, a fasìa le batiaje conforma n' arseta ardità dai vej dij
vei. Ma,
se Marilen-a e la seure 'd mes e tuta la famija e j'avzin ëd ca (già,
Anamaria, che sò pare a l'avìa, giusta 'nans, un forn andova 'L pan a
lo fasìa cheuse brusand le greuje 'd nos; e che montagne 'd greuje!) a
parlavo piemontèis, as vëd che a la pì cita a l'avìo ancaminà a
parleje an italian e chila a l'era na morfela mai fërma e ciaciarin-a
che a gasojava mach ant un parlé lògn da le vos ëd sò pais. Sòn
am dëspiasìa përchè an testimoniava la teorìa dël cambi lenghìstich
già rivà ai pì cit d' una famija, bele se mach sëddes ani a la separèiso
da Marilen-a e meno da la seure 'd mes. Adess
am disìa che a l'era mancaje sò pare e sò barba, che i l'avìa conossù,
ma am consolava parlandme 'nt un piemontèis ë-scet e con un ghëddo
che a lassava gnun dubi che costa a fussa soa lenga natural. E
peui, s'a l'era sì a vende le batiaje e al Bordamon ëd Barge
a tenio duverta la botega për ël comersi 'd coste paste 'd
melia, a vorìa dì che 'l mësté tradissional ëd soa famija a l'avìo
nen chitalo. Ma
ore i dovìa andé a la Mëssa an piemontèis, che i sentìo già
ancaminà, e, contut che i l'avèissa da ciameje vàire d'àutre neuve,
am tocava lassela , speranda 'd podèje fé torna visita 'nt l'apress
mesdì e 'd caté, dòp un bèl pò d'ani che i l'avìa pì nen ocasion
ëd felo, le batiaje dij Vincenti dël Bordamon ëd Barge, prima ‘d San Gra. Darmagi
che, cand che i l'hai sërcala, a fussa torna sparìa, ma i j'era content
l'istess përchè i savìa che a l'era chila. Da
sì 'n peui chi lo sà che, nopà 'd vireje d' antorn, coma ch'a l'é
capitame pì 'd na vira an costi ani, ij intra ant sò borgh e ij treuva
na part tansipòch ëd le përson-e che, tanti ani andaré, i ancontrava
sovens e con piasì. E
'dcò Mirela, la citin-a che a parlava an italian ma che ore, fasse
granda, an mostra che 'L piemontèis a l'é pì fòrt ëd lòn che nen pòchi
a penso, e che a tocrà speté 'n bél pò anans ëd buté ij tilèt che
a nunsio soa mòrt. Sempe
che sòi somà a sapio goernesse unì ant la vrità e ant la bin a nòsta
lenga e a veujo nen ëspërfondé 'nt ij viramulin chi dla dësmentia e
dl 'ignoransa e chi dla bòria e dël ghignon. CENSIN
PICH |